قوانین شکلی

معمولا زمانی که دو نفر بر سر یک موضوع به اختلاف می خورند ، در صورتی که آن قوانین شکلی باشد ، بایستی به دادگاه های عمومی دادگستری که مربوط به امور حقوقی هستند مراجعه کنند که دادگاه بر اساس یکسری از تشریفات و آیین ها به اختلاف میان طرفین رسیدگی می کند . از آن جهت که این دعوا مربوط به اختلاف حقوقی میان افراد است و در دادگاه های حقوقی به این امر رسیدگی می شود ، قواعد آیین دادرسی مدنی بایستی بر موضوع اعمال شود . با این توضیح که اختلاف میان افراد در صورتی که عنوان مجرمانه ای برای آن در قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده باشد ، اختلاف حقوقی نیست ؛ بلکه جرم است و بایستی بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری به موضوع رسیدگی شود . مثلا سرقت بر اساس قانون مجازات اسلامی جرم است لذا تشریفات قانون آیین دادرسی کیفری به آن رسیدگی می شود . ولی تصرف عدوانی یک ملک ، اختلاف حقوقی است که باید بر اساس مقررات آیین دادرسی مدنی حل و فصل شود .بنابراین ، آیین دادرسی مدنی مجموعه تشریفات و آیین هایی است که به موجب آن به یک اختلاف حقوقی که در دادگاه های حقوقی در جریان است ، رسیدگی می شود . بر همین اساس ، در نظام حقوقی ما این تشریفات در قالب قانون آیین دادرسی مدنی به تصویب رسیده است که به موجب آن ، خواهان در مقام اقامه دعوا ، خوانده در مقام دفاع از خود و مرجع صالح در مقام رسیدگی و صدور رأی اصول و قواعدی را باید رعایت کنند که به آن آیین دادرسی مدنی گفته می شود .